Jos van der Wijst

Als advocaat en als een van de grondleggers van TAMI zag Jos een gat in de markt. Overvolle gerechten waar technologische kennis bij rechters ontbreekt. Lange procedures, waar veel geld mee gemoeid is en een uitkomst die uiterst onzeker is, vormen te grote obstakels voor ondernemers en start-ups die vooruit willen. ‘Daar moest een alternatief voor komen’. Bij voorkeur wordt een discussie in de kiem gesmoord voordat het uitloopt op een conflict. Zo kan wellicht ook een waardevolle samenwerking behouden blijven. De ondernemer krijgt de touwtjes in handen en een deskundige hakt de knoop door. We zijn benieuwd naar de visie van Jos op de oplossing die arbitrage en mediation via TAMI biedt. 

Ondernemer wil ondernemen 
“Het is niet verwonderlijk dat zeker MKB-bedrijven, start-ups en scale-ups enorm op zien tegen gerechtelijke procedures. Het gaat lang duren en het kost veel geld. Maar hoeveel tijd en geld er mee gemoeid is, weet je vooraf eigenlijk nooit en daarnaast is ook de uitkomst onzeker. Terwijl ondernemers met de business bezig willen zijn en vooruit willen. En de procedures zijn openbaar. Iedereen kan ervan mee genieten. Dergelijke procedures vormen dan een enorme belemmering. Voor corporate bedrijven is dit veel minder het geval. Die hebben een batterij aan advocaten klaar staan die willen procederen, de dagelijkse bedrijfsvoering lijdt daar niet of nauwelijks onder. 

Uitspraak zonder kennis
Ook bij advocaten zag ik frustratie. Niet alleen doordat rechters het te druk hebben, maar ook doordat rechters om de zoveel tijd moeten wisselen binnen de rechtbank maakt dat ze niet de benodigde kennis hebben. Rechters gaan bijvoorbeeld van familierecht naar handelsrecht en hebben vervolgens niet de tijd zich de materie voldoende eigen te maken. Een rechter wint daarnaast informatie in bij een deskundige op dit vlak. Maar waarom deze deskundige niet de arbiter maken met een jurist ernaast? 

Acceptatie
Als je zelf je eigen arbiter kunt kiezen dan ga je voor iemand die meteen kan doorpakken, die weet waar het in deze kwestie over gaat, waar de pijnpunten liggen en wat voor beslissing er genomen moet worden. Dit draagt ook enorm bij aan de acceptatie van cliënten over de uiteindelijke uitkomst. Ze hebben zelf iemand gekozen die kennis van zaken heeft. Dat neemt niet weg dat een uitkomst nog steeds vervelend kan zijn. Toch zien we dat er sneller begrip voor de uitspraak is dan wanneer de cliënt overgeleverd is aan een willekeurige rechter die bepaalde kennis over de kwestie misschien niet heeft. 

Waar gewerkt wordt vallen spaanders
Er is een samenwerking en er ontstaat een discussie. Als je dan snel om tafel gaat en de angel eruit haalt, kun je door met elkaar. Dat is wel anders als je 1,5 jaar tegen elkaar procedeert. Dan is de relatie stuk, is er veel geld en tijd verloren. Ondernemers hebben graag zelf de regie, die ruimte is er met arbitrage via TAMI. Een snelle oplossing. Heel transparant en ook vertrouwelijk. Je leest je zaak niet de volgende ochtend terug in de krant. Bovendien mag je zelf je verhaal doen, een advocaat inhuren hoeft niet per se.”

Drie keer niks
Dat er een gat in de markt is voor het TAMI-initiatief is duidelijk. Toch betekende dit niet dat het ook snel opgericht was. Moesten er eerst zaken zijn of moest de stichting eerst op poten staan? In 2018 in een interview voor een tijdschrift zei Jos: “in mei 2019 is TAMI opgericht”. “Dat gaf een stip op de horizon. We hadden een idee over wat voor mensen we nodig hadden. Over wat voor kennis, ervaring en kwaliteiten die moesten beschikken. We wilden graag een oud-rechter. Dus klopten we aan bij de rechtbank in ‘s-Hertogenbosch. Die vond dit initiatief drie keer niks. Ze zagen het als concurrentie en een diskwalificatie van de rechtbank zelf. Ze vroegen ons: “jullie vinden dus dat wij dit soort zaken niet goed kunnen behandelen?”. Het antwoord daarop was: “ja, dat klopt”. Uit ons eigen netwerk kwamen we in contact met (inmiddels) oud-rechter Jos van Luyck, die bijna met pensioen ging. Die was meteen enthousiast. Zo zijn we ook aan de leden voor de raad van advies gekomen. Rechters zagen direct de meerwaarde.”

Arbitrage in het contract
Ondernemers zijn niet bezig met mogelijke conflicten totdat het zover is. We raden daarom aan in een samenwerkingsovereenkomst vooraf op te nemen dat bij een conflict arbitrage of mediation via TAMI de eerste stap is. Daar hebben we modellen voor opgesteld. Deze modellen vind je onder ‘Links & Downloads’ in het oranje blokje aan de rechterkant op deze pagina.  

Internationale arbitrage: 7 zaken die van belang zijn

Nederland is een land dat bij uitstek geschikt is voor internationale arbitrage. Enerzijds kent Nederland een hele nieuwe arbitragewet, die onder andere de mogelijkheid tot het digitaal laten verlopen van het arbitrageproces ondersteunt, meer dan ooit partijen de vrijheid biedt hun procedure in te richten naar hun eigen wensen en waar partijen zelf een arbiter aan mogen wijzen. Ook is arbitrage in Nederland een veel voorkomende en bekende wijze van geschillenbeslechting. In dit artikel lichten we 6 punten uit die van belang zijn bij een internationaal conflict. 

1. Welke wet? 

Als je in Nederland handelt met een landgenoot is het vanzelfsprekend dat hierop de Nederlandse wet van toepassing is. Maar hoe zit dat als we de grens overgaan? Geldt dan de Nederlandse wet of is de wet van het thuisland van je samenwerkingspartner leidend? In de regel wordt er vooraf in het contract vastgelegd welk recht van toepassing is. Maar het kan zijn dat hier vooraf geen afspraken over gemaakt zijn. Dan moet op basis van wetgeving (bijvoorbeeld een Europese verordening) worden bepaald welk recht van toepassing is en welke rechter bevoegd is. Dat klinkt oneerlijk. Partij A kan gunstiger uit zijn bij het ene recht en partij B bij het andere. Wanneer er geen toepasselijk recht is gekozen dan kan een VN-verdrag van toepassing zijn. In 1980 is het VN-verdrag voor internationale koopovereenkomsten van roerende zaken, beter bekend als het Weens Koopverdrag, gesloten. In het Engels wordt dit afgekort tot CISG. 

2. Het Weens Koopverdrag

Het Weens Koopverdrag bevat regels over de totstandkoming van de internationale koopovereenkomst, de betaling van de koopprijs, de levering en de gevolgen van een gebrekkige prestatie. Als zogenaamd supranationaal recht zet het Weens Koopverdrag het nationale Nederlandse kooprecht opzij. Het wordt gezien als een van de meest succesvolle internationale eenmakingsverdragen. 85 landen hebben zich hierbij aangesloten.  Indien bijvoorbeeld een Nederlandse koper en een verkoper uit Hongkong een koopovereenkomst van roerende zaken aangaan, betekent dit automatisch dat ook het Weens Koopverdrag van toepassing is. Vaak zien we in algemene voorwaarden dat de toepassing van het verdrag wordt uitgesloten. Vreemd, zou je denken. Dit heeft er mee te maken dat veel advocaten niet voldoende kennis hebben van dit verdrag. En dus adviseren ze om het Weens Koopverdrag uit te sluiten. Ook kan het zijn dat een van de partijen bij de totstandkoming van de deal de gelding van zijn eigen recht heeft afgedwongen. 

3. Het Verdrag van New York

Het is voor partijen die internationaal zaken doen aan te raden om arbitrage op te nemen in de algemene voorwaarden. De tenuitvoerlegging van een arbitrair vonnis in het buitenland is gewaarborgd in het Verdrag van New York, waar veel landen bij zijn aangesloten. Het verdrag vereist dat nationale gerechten een overeenkomst tot arbitrage tussen partijen erkennen en regelt daarnaast de tenuitvoerlegging van buitenlandse arbitrale vonnissen.

4. Specialisten

Welk recht ook van toepassing is, arbiters van TAMI zijn toegerust om geschillenbeslechting te laten verlopen via het in deze kwestie toepasbare recht. Anders wordt er een juridische specialist gezocht die kan optreden als arbiter. Natuurlijk is TAMI er voor de technische geschillen en dus is er ook een deskundige die verstand heeft van de techniek in kwestie. Gelukkig hoeft de techneut zich niet druk te maken over de toepasbaarheid van wet- en regelgeving en de jurist niet over de techniek. Ook kunnen partijen zelf iemand aandragen die naar dat recht een uitspraak kan doen. 

5. Rechtbank of arbitrage? 

Waar binnen onze landsgrenzen een gerechtelijke procedure niet (altijd) de voorkeur geniet boven arbitrage geldt dat zeker ook buiten Nederland. Arbitrage biedt de mogelijkheid te kiezen voor de uitvoerende instantie, de arbiter, de taal en het recht dat van toepassing is. Vaak zijn ook rechters in het buitenland erg drukbezet en worden processen vertraagd door bureaucratie. Ook komen we weer terug op het punt dat rechters niet beschikken over specifieke kennis die van toepassing is op uw zaak. Tijd en geld blijven een obstakel. Daarnaast is vertrouwelijkheid niet gewaarborgd want juridische uitspraken zijn openbaar. Ook met buitenlandse handelsgeschillen biedt TAMI snelle, goedkope en minder formele procedures waarin u zelf de regie hebt en een expert uitspraak doet. De voordelen van de rechtbank wegen ook hier niet op tegen de voordelen van arbitrage.

6. Online

Rechtbanken experimenteren momenteel met online zittingen, maar daar willen ze weer vanaf. Partijen willen niet mee doen aan een Zoom-sessie. Met arbitrage van TAMI is vertrouwelijkheid gewaarborgd en dit argument getackeld. Rechters geven ook aan dat ze partijen graag in de ogen willen kunnen kijken (zonder HD-scherm er tussen). Waar rechters het nog weleens lastig vinden digitaal hun werk te doen, geldt dat voor veel ondernemers al lang niet meer. Mocht dat vóór COVID-19 nog een belemmering vormen dan is die tijdens deze pandemie helemaal verdwenen. Het werd voor iedereen immers de norm. De voorspellingen zijn dat als coronamaatregelen weer verdwenen zijn, het online werken zal blijven. De techniek wordt steeds beter en wifi sterker. Maar is digitaal vergaderen ook 100% veilig? Belangrijk is om u te beseffen dat 100% veiligheid nergens gegarandeerd kan worden. In een spreekkamer kun je ook afgeluisterd worden. De bekende aanbieders van conference calls doen er alles aan hun verbindingen zo veilig mogelijk tot stand te laten komen. Deze partijen zijn er allesbehalve bij gebaat als gesprekken op straat komen te liggen. Daarnaast is het ook mogelijk mediation en arbitrage via een extra beveiligde verbinding tot stand te laten komen. Toch liever fysiek om tafel? Ook dat behoort tot de mogelijkheden. 

7. Arbitrageclausule

Een contract wordt altijd opgesteld om afspraken duidelijk vast te leggen en ter voorkoming van ‘gedoe’ als er dan toch een conflict ontstaat. Denk dus goed na over welk recht u wilt laten gelden. Kiest u voor een arbitrageclausule in het contract? Dan kunt u een nationaal of internationaal gerecht aanwijzen als arbitrage-instantie, zoals TAMI. Elk land heeft daarnaast vaak zijn eigen wetgeving op het gebied van arbitrage. Hier vindt u in het oranje blokje bij ‘Links & Downloads’ een overzicht van clausules die opgenomen kunnen worden in een contract waarin arbitrage als eerste remedie wordt geboden. 

Niek Peters

“Ik geloof heilig dat de beslechting van zaken via arbitrage de toekomst is”, aldus Niek Peters. Naast een dagelijkse praktijk als advocaat en arbiter, het geven van lessen over internationale handelsarbitrage aan de Rijksuniversiteit Groningen is Niek Peters ook aangesloten als arbiter bij TAMI. Wij zijn aldus benieuwd naar de visie van Niek op arbitrage.  

“Wellicht is mijn mening wat gekleurd”, begint Niek, maar toch maakt hij meteen een duidelijk statement: “Ik geloof heilig dat de beslechting van zaken via arbitrage de toekomst is”.

Rechtspraak onder druk
De rechtspraak in Nederland komt namelijk steeds verder onder druk te staan. Er zijn steeds meer (ingewikkelde) zaken maar niet meer rechters. Als gevolg van COVID-19 wordt ook nog eens een toename van geschillen verwacht. Dat zorgt ervoor dat de gerechten naar alle waarschijnlijkheid nog meer zaken moeten verwerken, met als gevolg nog langere doorlooptijden. Daarbij wordt op de rechten van partijen beknot. Zo wordt de zittingstijd steeds meer beperkt en is het recht op pleidooi zelfs afgeschaft.

Minder in beton gegoten
Arbitrage is dan een aantrekkelijk alternatief. De procedures zijn minder in beton gegoten zodat partijen meer ruimte hebben om de procedure (in overleg met arbiters) zelf vorm te geven. Ook hebben partijen nog steeds het recht op pleidooi en kunnen uitgebreide zittingen plaatsvinden. Bovendien kunnen procedures sneller worden afgedaan dan bij de rechter, waar elke zaak toch min of meer volgens een vast stramien verloopt en waar het vaak alleen al lang duurt voordat een zitting wordt ingepland.  Ook vanwege andere voordelen is arbitrage interessant.

Laagdrempelig, snel, efficiënt en effectief
Als ik kijk vanuit mijn specialisme dan beoogt TAMI een laagdrempelige, efficiënte en effectieve manier van geschillenbeslechting aan te bieden. Bij TAMI geldt er ook het grote voordeel dat het maximale kostenplaatje in beginsel duidelijk is, zo kom je niet snel voor onaangename verrassingen te staan.

Specialistische kennis
Een ander voordeel van arbitrage ten opzichte van overheidsrechtspraak is dat arbiters met specifieke kennis kunnen worden benoemd en die arbiters behoeven niet per se jurist te zijn. Zo treed ik met regelmaat op in energie-, construction- en engineeringgeschillen, bijvoorbeeld over (de bouw van) windparken, zonnepanelen, machines en fabrieken. Het is van belang dat de mediators en arbiters aangesloten bij TAMI gevoel hebben voor techniek en bepaalde kennis meebrengen. Arbiters moeten wat dat betreft ook eerlijk naar zichzelf durven zijn. Zelf zou ik nooit een zaak doen waarvan ik bij voorbaat al denk ‘hier ga ik niks van snappen’. Al moet ik er ook bij zeggen dat een zaak zich op een bepaalde manier kan ontwikkelen. Dat is aan het begin van een arbitrage niet altijd in te schatten. Zo kan een zaak die op het eerste gezicht bijvoorbeeld betrekkelijk rechttoe-rechtaan lijkt toch een hele andere wending krijgen.

Knopen doorhakken
Als arbiter een knoop doorhakken wie er gelijk heeft, kan weleens een uitdaging zijn, vooral als een van de partijen een argument laat liggen. Dat valt me dan op vanuit mijn rol als advocaat, maar als arbiter ben ik in beginsel gebonden aan de rechtsstrijd van partijen. Ik vind het dan zonde als een partij er niet alles heeft uitgehaald. Als er daarentegen een goed debat is geweest (waar partijen scherp op de inhoud hebben gedebatteerd) is het wijzen van een vonnis in de regel betrekkelijk eenvoudig.”

Meer weten?
Wilt u meer weten over arbitrage van TAMI? Klik hier.

---

Kosten: geen verrassingen

Een belangrijk voordeel van werken met mediation of arbitrage van TAMI is vooraf weten wat de procedure maximaal gaat kosten. Zo komt u nooit voor onaangename verrassingen te staan. Mediation met een financieel belang van minder dan een miljoen kost u maximaal €7.750, bijvoorbeeld. Bovendien zijn de kosten van mediation of arbitrage een fractie van de kosten die gepaard gaan met een gang naar de rechtbank. Om over tijd en frustratie nog maar te zwijgen. 

TAMI is een initiatief van Brainport TechLaw, een platform waar technologie en recht samenkomen. Ondernemen en innoveren betekent ook dat je conflicten kunt krijgen. Bijvoorbeeld met een partner, leverancier of concurrent. Soms is een externe partij nodig om een conflict op te lossen. Procederen voor een rechter vraagt een enorme investering in zowel tijd als middelen. De vereniging Brainport TechLaw heeft zich daarom ingezet voor de oprichting van geschilleninstituut TAMI, gebaseerd op arbitrage en mediation: een onafhankelijk, onpartijdig, deskundig, snel, kostenefficiënt en vertrouwelijk alternatief voor de rechter.

Mediation
Bij het indienen van het verzoek om een zaak in behandeling te nemen is de indiener administratiekosten verschuldigd. Voor mediation bedragen deze kosten €500. Wanneer de mediation start, is de indiener kosten van het scheidsgerecht verschuldigd welke €1.000 bedragen. De kosten voor de mediator zijn gesplitst naar het financieel belang. Is het financieel belang lager dan €1.000.000? Dan bedraagt het uurtarief van een mediator €250 met een maximum van €6.250. In dat geval kost de mediation maximaal €7.750. Is het financieel belang hoger dan €1.000.000? Dan bedraagt het uurtarief van een mediator €312 met een maximum van €7.800. In dit geval is het totaalbedrag van de mediation gemaximeerd op €9.300. Alle prijzen zijn exclusief btw.

Arbitrage
Bij het indienen van het verzoek om een zaak in behandeling te nemen is de indiener administratiekosten verschuldigd. Wanneer de arbitrage start, is de indiener kosten van het scheidsgerecht en kosten van de arbiter verschuldigd. De kosten zijn weergegeven in de tabel. De bedragen zijn exclusief btw.

• Het bedrag geldt per arbiter. Indien er voor meerdere arbiters wordt gekozen dan gelden de hiervoor genoemde bedragen per arbiter.
• Zowel een verkorte als een normale arbitrageprocedure gaat uit van één schriftelijk ronde, een zitting en een uitspraak. Indien partijen meer proceshandelingen willen (extra schriftelijke ronde, bezichtiging ter plekke, horen van getuigen, etc.) dan kan dit leiden tot een hoger kostenmaximum. Partijen kunnen daar, in overleg met de arbiter en de administrateur, nadere afspraken over maken.
• Partijen betalen een voorschot. Indien de arbiter(s) voorziet (n) dat de kosten hoger uitpakken, dan zullen ze om betaling van een nieuw voorschot verzoeken.
• Eventuele reis- en verblijfskosten van de arbiter(s) zijn niet inbegrepen in dit kostenoverzicht en worden separaat in rekening gebracht.

Heel helder en transparant. En bovendien veilig; vooraf weet u waar u aan toe bent en u komt niet voor onaangename verrassingen te staan. Ook voor dit lage tarief zijn onafhankelijkheid, onpartijdigheid, deskundigheid en vertrouwen gewaarborgd. De doorlooptijd is vele malen korter ten opzichte van de tijd die u kwijt bent met een beslechting via de rechtbank.

Benieuwd of mediation of arbitrage ook kan helpen bij uw geschil?
Neem contact met ons op: secretariaat@tami.nl.

Doorlooptijd

Een van de redenen om mediation of arbitrage te verkiezen boven een gang naar de rechtbank is de doorlooptijd. Het tijdsbestek is aanzienlijk korter bij mediation of arbitrage dan bij een gerechtelijke procedure. Natuurlijk is elk geschil anders, maar we streven ernaar de best mogelijke uitkomst te behalen in een zo’n kort mogelijke doorlooptijd. Hoe dat in zijn werk gaat leest u hier.

Mediation

Mediation is een vorm van het afhandelen van een conflict waarbij partijen zelf met een deskundig mediator tot een oplossing komen. De mediator oordeelt niet maar is de bemiddelaar die partijen helpt om in een of meerdere gesprekken samen tot een oplossing te komen. Als de partijen aankloppen bij TAMI bekijken we welke mediators er in aanmerking komen om te helpen bij deze kwestie. De partijen kiezen uit de door TAMI gemaakte selectie vervolgens zelf wie hen gaat begeleiden. De gekozen mediator geeft aan hoe de procedure gaat verlopen en wie, wanneer, wat moet doen. In overleg met de mediator wordt daarvoor een tijdsplanning gemaakt. Deze afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Partijen hebben hierin dus zelf de regie, maar het hangt ook af van de aard van het geschil en de bereidheid van de partijen om tot een spoedige oplossing te komen. Mediation kent geen gerechtelijke procedures met termijnen. TAMI hanteert het MfN mediationreglement met als uitgangspunt een snelle procedure. Doordat partijen dit zelf in de hand hebben, TAMI de mediation op de voet volgt en er vooraf afspraken worden vastgelegd, geniet mediation de voorkeur boveneen procedure bij de rechter waar veel meer tijd en kosten mee gemoeid zijn.

Richtlijn doorlooptijd mediation

De Mediators Federatie Nederland (MfN), waarbij mediators van TAMI zijn aangesloten, gaat uit van een doorlooptijd van in principe drie maanden met gemiddeld zes contacturen. Uiteraard is dat afhankelijk van een aantal factoren zoals het rechtsgebied, de aard van het conflict en de bereidwilligheid van de betrokken partijen.

Wilt u zich aanmelden voor mediation? Dat kan hier.

Arbitrage

Een andere vorm om een conflict op te lossen is arbitrage. Als partijen een conflict hebben en de hulp van TAMI willen inroepen voor arbitrage nemen ze contact met ons op om de zaak in behandeling te nemen. Er is dan keus uit een verkorte of reguliere procedure en één of meerdere arbiters. Ook geven de partijen aan op welk gebied de arbiter(s) deskundig moet(en) zijn. De bij TAMI aangesloten arbiters hebben kennis van de technologie waar het in de des betreffende zaak om gaat. TAMI stelt een aantal kandidaten voor die als arbiter(s) in deze zaak kunnen helpen. De partijen kiezen dan voor een of drie arbiters. TAMI geeft aan hoe de procedure gaat verlopen en wie, wanneer, wat moet doen.

Doorlooptijd arbitrage

De duur van een TAMI-arbitrage is afhankelijk van de aard en complexiteit van het geschil, maar vooral van de wijze waarop partijen willen procederen. De standaardtermijn om processtukken in te dienen bij TAMI is vier weken, maar partijen kunnen uiteraard andere afspraken maken. TAMI probeert een geschil zo snel mogelijk te beslechten, waarbij de kwaliteit van een te nemen beslissing altijd voorop staat.

Binnen arbitrage van TAMI kennen we twee opties als het gaat om doorlooptijd. Er is de verkorte procedure waarbij er in maximaal drie maanden een uitspraak is. De andere optie is de ‘normale’ procedure, waarbij er binnen maximaal 6 maanden een uitspraak wordt gedaan. In beide gevallen krijgt iedere partij de gelegenheid een schriftelijk stuk te maken, dan is er een zitting (eventueel via Skype) en dan volgt de uitspraak. De verkorte procedure mag niet worden verward met spoedarbitrage, vooralsnog kent TAMI deze laatste variant nog niet. Spoedarbitrage betekent dat er in een nog kortere doorlooptijd een uitspraak kan worden verkregen. Als de arbiter is benoemd, kan in spoedeisende gevallen in overleg met de partijen worden verzocht om een beter passende procesorde vast te stellen. In dit laatste scenario kunnen partijen dus zelf de termijnen overeenkomen die tijdens de procedure gelden.

De arbiter is degene die de leiding heeft over de arbitrage en de ruimte heeft om de arbitrage naar eigen inzicht in te richten, uitgaande van de belangen van de betrokken partijen. Dat laatste staat ten slotte altijd voorop. 

Wilt u een arbitrageaanvraag indienen? Dat kan hier.

Simon Bambach

Met meer dan 40 jaar ervaring in de technische industrie kan Simon Bambach beschouwd worden als een man die de techniek kent en draagt en een ambassadeur is voor de industrie. Nu hij een rol speelt bij TAMI  zijn we benieuwd naar zijn visie op mediation en arbitrage in de technische sector.

---

“Ik spreek uit ervaring als ik zeg dat sommige geschillen voor de rechter zijn gekomen, waar we behoorlijke penalty’s voor hebben gekregen en waar mediation had kunnen helpen. Dat had ons onder andere veel geld bespaard. Voor een initiatief als TAMI is er dan ook zeker plek. In een juridische procedure krijg je te maken met rechters die niet op de hoogte zijn van technologie en voor wie de standpunten zwart-wit uiteen worden gezet. Voor een rechter is het lastig om in de techniek te duiken, daar is hij namelijk niet voor opgeleid. Hij heeft dan de keus op basis van zijn gevoel te oordelen of op basis van de input van de specialisten, die de verschillen juist uitvergroten. Het biedt het tegenovergestelde van wat je graag zou willen: dat partijen naar elkaar worden toegebracht. Het is namelijk niet zwart of wit. TAMI biedt de gelegenheid voor partijen elkaar te vinden in het grijze gebied.

 Andere interpretatie van dezelfde werkelijkheid

Ik kan me zo voorstellen dat zeker de High Tech System industrie baat en behoefte heeft aan een instituut als TAMI. Waar je tegen aanloopt is dat bijvoorbeeld engineeringbedrijven iets creëren dat vervolgens wordt gemaakt door een maakbedrijf. En dan werkt het niet. Ligt het dan aan het ontwerp of aan het maken? Dan wordt er al gauw een setting gecreëerd waarin iedereen schuilt uit vrees voor claims en naar elkaar wijst. Terwijl het dan juist zo belangrijk is goed met elkaar te communiceren. Als je in zo’n situatie partijen bij elkaar kunt brengen, wordt het probleem al in een vroeg stadium in de kiem gesmoord. Dan hoeft het helemaal niet uit te lopen op juridische procedures. Dat faciliteren is heel belangrijk. Dat kan wanneer je als mediator kennis hebt van hoe processen werken en de techneuten hierin kunt begeleiden. Het draait dus echt om mediators en arbiters die de juiste taal spreken. Daarbij is een stuk ervaring onmisbaar, je moet zelf met dat bijltje hebben gehakt. De juridische kant is minder wezenlijk, sterker nog, die moet worden vermeden want daarmee stap je in diezelfde valkuil. Het gaat om het oplossingsgericht werken. Het zit hem in het overbruggen van verschillen in opvatting en achtergrond. Vaak is een andere interpretatie van dezelfde werkelijkheid de crux. Die gezamenlijke basis en dat draagvlak creëren, daar gaat het om. Als je dat kunt vertalen, dan los je negen van de tien problemen op.

Contract biedt als eerste remedie mediation

Mediation of arbitrage is niet de meest vanzelfsprekende gang om te maken. In mijn leven heb ik behoorlijk wat contracten gezien. Vaak wordt als eerste remedie voor een geschil de rechtbank gegeven en niet mediation. Het kan zijn dat voor veel mensen mediation niet voldoende credibility heeft. Ze denken dat het lang duurt of dat je uiteindelijk toch voor de rechter staat. Maar als er een goede optie is waar je werkt met professionele mediators met verstand van zaken tegenover een rechter, dan zou de mediator een logische keus zijn. TAMI biedt een goed alternatief. Ik vind dat in contracten mediation standaard als optie zou moeten worden meegegeven.

Mediators met blauwe plekken

Voor mediators is het belangrijk dat ze ervaring hebben in het vakgebied, over veel mensenkennis beschikken, openstaan voor emoties en zelf blauwe plekken hebben opgelopen. Soft skills zijn hierin dus heel belangrijk, want een hele hoop kan niet over de technische as worden opgelost. Vaak zijn technische mensen digitale mensen en overtuigd van hun eigen gelijk. Credibility is dus belangrijk voordat ze autoriteit aanvaarden van een ander op technisch gebied. Maar in staat zijn om mensen bij elkaar te brengen en de nadruk te leggen op de competenties van de bretrokken partijen om samen tot een oplossing te komen is veruit het belangrijkst. Want uiteindelijk moeten ze het toch samen doen. Dit zorgt ervoor dat de partijen gemotiveerd zijn. Dat kun je niet afdwingen met een zwarte toga en een witte bef.”

We spreken de taal van juristen én techneuten

Veel rechters beschikken niet over specifieke technologische kennis. Dat maakt het doen van uitspraken lastig. Vaak wordt er een deskundige benoemd en wordt het deskundig oordeel integraal door de rechter overgenomen. En dat is niet altijd wenselijk. Gelukkig spreken alle arbiters en mediators van TAMI de taal van techneuten en van juristen.

Dat er behoefte is aan een partij die onafhankelijk opereert op het snijvlak van technologie en recht is duidelijk. Niet voor niets is TAMI voortgekomen uit een verzoek vanuit de bedrijven in de technologie, de gemeente Eindhoven, Brainport Development en advocaten die voor technologiebedrijven optreden. TAMI is een initiatief van Brainport TechLaw, een platform waar technologie en recht samenkomen. Want waar wordt ondernomen, ontwikkeld en geïnnoveerd, kunnen ook conflicten ontstaan. Bijvoorbeeld met een partner, leverancier of concurrent. Soms is een externe partij nodig om een conflict op te lossen. Procederen voor een rechter vraagt een enorme investering in zowel tijd als middelen, het komt de relatie niet ten goede en dan hebben we het nog niet over de frustratie die het met zich meebrengt. Daarnaast is er vaak een gebrek aan technologische kennis bij bijvoorbeeld rechters. Dat maakt dat procederen zeker niet de voorkeur geniet.

Uiteenlopende kennis

Gelukkig biedt TAMI uitkomst en kan een gang naar de rechtbank worden voorkomen. Zoals eerder benoemd hebben alle arbiters en mediators aangesloten bij TAMI naast juridische kennis ook technologische kennis. En dat zorgt ervoor dat TAMI kan helpen bij allerlei technologische vraagstukken. Dat kan variëren van intellectuele eigendomsrechten tot aan automatiseringsprojecten of van software geschillen tot aan R&D-ontwikkelingsprojecten. Zelfs als er nog geen sprake is van een geschil, maar er een discussie opgehelderd moet worden, kan het zijn dat je geholpen bent met een expert die ‘ja’ of ‘nee’ oordeelt. Daarmee kan de samenwerking weer verder.

Mochten er vraagstukken zijn die betrekking hebben op hele specifieke technologie dan nemen we een materiedeskundige in de arm. Uiteraard is het heel belangrijk dat de materiedeskundige altijd volledig onafhankelijk en onpartijdig is. Dat staat in zijn algemeenheid erg hoog in het vaandel van TAMI.

Digitaal werken

Naast dat TAMI gespecialiseerd is in technologie maken we ook veel gebruik van technologie. Zo werken we veel digitaal. Digitaal procederen betekent procederen zonder de noodzaak elkaar in één ruimte te treffen. Digitaal procederen kan altijd en overal. Er is alleen een goed functionerende, veilige internetverbinding voor nodig. Desgewenst kunnen vergaderingen met de betrokkenen via een Skype-vergadering worden gehouden. Dat maakt internationaal werken makkelijk, maar is bijvoorbeeld ook Corona-proof.

Nieuwsbrieven

Hier vindt u alle TAMI nieuwsbrieven die tot dusver verschenen zijn. Ook kunt u zich onder aan deze pagina aanmelden voor de nieuwsbrief. U ontvangt deze dan 7 keer per jaar.

TAMI werkt door tijdens coronacrisis

Alle rechtbank en gerechtshoven zijn dicht voor nog onbepaalde tijd. Voor technologie geschillen is er een alternatief voor de gewone rechtspraak. Het technologie arbitrage en mediation instituut (TAMI) werkt op een andere manier: digitaal. Bij TAMI is de arbiter een expert die kennis heeft van de technologie waar de zaak over gaat. De mediators zijn erkende MfN mediators. Juristen ondersteunen het proces en de arbiter(s).

Voor wat voor zaken is TAMI bedoeld?
TAMI biedt een oplossing voor zaken waar toepassing van technologie een rol speelt. Dat kan gaan om intellectuele eigendomsrechten, software, automatiseringsprojecten, R&D-ontwikkelingsprojecten, etc. Zaken waar een discussie of een geschil is ontstaan over de toepassing van de technologie. Er hoeft zelfs nog geen sprake te zijn van een geschil. Soms bestaat er discussie en zijn partijen geholpen met een expert die ‘ja’ of ‘nee’ oordeelt. Met dat oordeel kunnen partijen dan weer verder. Soms is er echt sprake van een geschil en willen partijen een oordeel van een expert.

Waarom naar TAMI in plaats van de rechter?
Bij TAMI worden alle zaken vertrouwelijk en niet openbaar behandeld. De zaken bij de rechter zijn wel openbaar. De pers en publiek kunnen er kennis van nemen. Zittingen bij TAMI zijn niet openbaar. Dat maakt TAMI anders. En de doorlooptijd bij TAMI is aanzienlijk korter. Partijen bepalen de snelheid van de procedure in hoge mate zelf.

Wat is digitaal procederen?
Digitaal procederen betekent procederen zonder de noodzaak elkaar in één ruimte te treffen. Digitaal procederen kan altijd en overal. Er is alleen een goed functionerende, veilige internetverbinding voor nodig. Desgewenst kunnen vergaderingen met de betrokkenen via een Skype-vergadering worden gehouden. Dat is Corona-proof.

Is TAMI duurder dan de gewone rechter?
De gewone rechter wordt betaald uit belastinggeld. De partijen betalen wel griffierecht maar hoeven de rechter niet te betalen. Bij arbitrage en mediation betalen partijen de kosten van de expert(s) die ingeschakeld worden. Bij arbitrage is het gebruikelijk dat bij de uitspraak ook een uitspraak wordt gedaan over de proceskosten van partijen. Dat kan betekenen dat de partij die de procedure verliest ook de proceskosten van de andere partij moet betalen. Of kosten kunnen worden verdeeld. Ook daar kunnen partijen vooraf afspraken over maken.

Hoe wordt TAMI ingeschakeld?
Partijen moeten samen kiezen voor een procedure bij TAMI. TAMI moet bevoegd worden gemaakt. Dat kan door in algemene voorwaarden of de overeenkomst al op voorhand te kiezen voor geschillenbeslechting via TAMI. Wanneer dit niet is gebeurd dan kunnen partijen ook later alsnog kiezen voor het bevoegd maken van TAMI. Wat ook kan is dat een partij een zaak aanmeldt bij TAMI. TAMI kan dan met de andere partij contact opnemen en voorstellen om TAMI bevoegd te maken om de zaak in behandeling te nemen.

Hoe meld ik een zaak aan?
Op de website van TAMI kunnen arbitrage en mediation zaken worden aangemeld. Daarvoor moet een formulier met gegevens worden ingevuld. TAMI neemt de zaak vervolgens in behandeling.

Vertrouwelijkheid

Vertrouwelijkheid is één van de kernaspecten van mediation en arbitrage. Waar partijen in (de aanloop naar) een rechtszaak vaak zo min mogelijk prijsgeven, is het essentieel voor het slagen van mediation en arbitrage dat partijen elkaar juist wel veel openheid van zaken geven. Dat bevordert immers het vertrouwen dat nodig is om dichter bij elkaar te komen. En dat is het uitgangspunt van mediation en arbitrage; een gang naar de rechtbank voorkomen, want met advocaten wordt toch vaak de nadruk gelegd op de verschillen.

Vertrouwelijkheid in mediation

Partijen die via mediation proberen een geschil op te lossen, doen dat ter voorkoming van een gerechtelijke procedure. Zoals de voorzitter van TAMI, Jos van Luyck al eerder benadrukte, is dat hierin niet onderschat mag worden dat zeker in de tech er een sfeer heerst van vertrouwelijkheid. Alles is redelijk kwetsbaar; ‘niemand mag mijn kennis hebben’. Als de rechtbank uitspraak doet dan is die openbaar. Via onze werkwijze is geheimhouding en dus de vertrouwelijkheid gewaarborgd.

Uiteraard worden met mediation en arbitrage ook zaken vastgelegd. Het is daarom belangrijk te weten dat in het mediationreglement van de Mediatorsfederatie Nederland (MfN) is de geheimhoudingsplicht voor mediations opgenomen. Kort gezegd is het zowel partijen als de (MfN-register) mediator verboden mededelingen te doen over zaken of zich op stukken te beroepen die tijdens de mediation bekend zijn geworden. Daarbij is expliciet vermeld dat dit verbod zich ook uitstrekt tot het doen van mededelingen aan of het zich beroepen op stukken bij rechters of arbiters. Dit heeft dus betrekking op alle stukken zoals de mediationovereenkomst, foto’s tot aan aantekening van de mediator of van de betrokken partijen. Wanneer een partij zich wil beroepen op een van de stukken dan zal hij daarvoor toestemming van de andere partij moeten krijgen.

De geheimhoudingsplicht gaat dus vrij ver en vormt een goede waarborg voor de vertrouwelijkheid in mediations. Zo kunnen partijen met een gerust hart open kaart spelen in de mediation, hetgeen de kans dat de mediation succesvol wordt afgerond, aanzienlijk verhoogt.

Vertrouwelijkheid in arbitrage

Een belangrijke reden om te kiezen voor arbitrage is wederom de vertrouwelijkheid. Daar waar gerechtelijke procedures en vonnissen openbaar zijn, geldt dit net als voor mediation, niet voor arbitrage. Vertrouwelijkheid wordt ‘als een vast kenmerk en beginsel van ongeschreven Nederlands arbitragerecht beschouwd’, aldus H.J. Snijders in ‘Arbitrage, vertrouwelijk of openbaar dan wel een mixtum daarvan’. Zoals de titel al prijsgeeft is arbitrage niet per definitie vertrouwelijk. Gelukkig werkt TAMI met een arbitrageregelement dat dit waarborgt. Alle direct of indirect betrokken partijen worden gehouden aan geheimhouding. Maar de vertrouwelijkheid van arbitrage kent meerdere aspecten. Zo zal, anders dan een vonnis van een rechter, het arbitrale vonnis niet worden gepubliceerd en dus onbekend blijven. En waar de agenda van de zittingen van een rechtbank voor journalisten vaak een bron is voor verslaggeving over spraakmakende zaken, blijft bij arbitrage het hele bestaan van een procedure onbekend voor de buitenwereld. Ongenodigde gasten hebben bovendien geen toegang tot een zitting, mochten ze er al bekend mee zijn. Door de vertrouwelijkheid kan een arbitrage dus in alle stilte en rust plaatsvinden.