Doe het eens anders


Mediator
interview

De praktijk leert dat vrijwel alle zaken geschikt zijn voor mediation. Toch heerst de overtuiging dat als je er zelf niet onderling uitkomt de logische vervolgstap procederen is. Laten we die vanzelfsprekendheid eens doorbreken. Tussen de conclusie ‘oké, we hebben een conflict waar we niet uitkomen’ naar samen voor de rechtbank staan is mediation een logisch tussen- zo niet eind- station. Zou het niet veel beter zijn eerst met een onafhankelijke derde om tafel te gaan? Als we er dan echt niet uitkomen kunnen we altijd nog naar de rechter. Betere oplossingen met een minder invasief traject.

Menukaart

“Ik hoor nogal eens bij mensen zonder ervaring met mediation dat zij denken: “Waarom weer gaan praten? Dat heb ik allang geprobeerd en die ander is gewoon niet voor rede vatbaar. Wat gaat zo’n mediator toevoegen aan wat ikzelf al heb geprobeerd? Onbekend maakt ook hier nogal eens onbemind. Ik zeg wel eens gekscherend, maar wel met een serieuze ondertoon: “In een conflictsituatie zijn we allemaal tijdelijk ontoerekeningsvatbaar”. Het helpt enorm als een derde onafhankelijke zonder zelf onderdeel van het probleem te zijn de gesprekken begeleid. Hier is inmiddels zoveel positieve ervaring mee opgedaan. 

Vaak denken mensen dat je kiest voor het één of het ander. Of mediation, of arbitrage of de rechtbank. Dat hoeft helemaal niet. Kijk wat er nodig is. Er zijn situaties waarin het past om een combinatie te maken van die opties. Je gaat om tafel met een onafhankelijke derde om het gesprek aan te gaan en te onderhandelen. Op een specifiek punt is echter een harde beslissing nodig of er is een clausule in het contract dat om opheldering vraagt, daar zetten we arbitrage of de rechter voor in.

Regel of uitzondering?

Eigenlijk is mediation altijd inzetbaar. Er zijn slechts drie uitzonderingen daarop:

  1. Mediation werkte niet in een eerder stadium tussen dezelfde mensen over hetzelfde geschil.
  2. Er is alleen een contractueel geschil met weinig of geen emotionele lading, geen toekomstige relatie. Vrij uitzonderlijk, overigens. Of er is precedentwerking gewenst.
  3. Er is sprake van kwade opzet. Een partij zet de ander bewust een hak of gebruikt vertragingstactieken bijvoorbeeld. Dan past arbitrage of een uitspraak van een rechter beter. Maar denk niet te snel dat hiervan sprake is.

Regel op de uitzondering

Zoals gezegd zijn dit de uitzonderingen en niet de regel. Wat nog steeds wel regel is en wat ik graag als uitzondering zou zien, is dat juridiseren de eerste stap is bij de escalatie van een conflict. Terwijl mediation zoveel minder invasief is en zoveel laagdrempeliger. Ook kost mediation minder tijd en partijen hebben meer eigen inbreng. Hier mag wat mij betreft wel wetgeving voor komen die zorgt dat de eerste stap mediation is voordat je elkaar voor de rechter sleept. Naar de rechter kan altijd nog. Andersom gaat niet meer.

Procesmeeting

Een mediator kan ook ingezet worden als procesregisseur op weg naar de rechtbank. Die kijkt dan wat er puur qua proces nodig is om het conflict zo goed mogelijk op te lossen. Wat er gefaciliteerd moet worden om tot een goede oplossing te komen. Daarbij komt ook de specialisatie van TAMI als geroepen. Gezamenlijk kijken waar het probleem zit, zowel langs de technische, de juridische als langs de zakelijke en zelfs langs de psychologische as is dan een optie.

‘Yesable proposal’

Waarom ik een voorstander ben van een procesregisseur? Betrokkenen zitten er vaak zelf al te diep in. Het helpt dan als een onafhankelijke partij kijkt naar het conflict. Die ziet ‘hier gaat het in essentie over en dit is er nodig’. Die bekijkt daarnaast welke inhoudelijke beslissingen gemaakt moeten worden en wat daarna de stappen zijn. Als je het met degene aan de andere kant van de tafel in ieder geval eens kunt worden welke stappen er gezet moeten worden heb je een eerste ‘ja’ te pakken. Dat wordt ook wel een ‘yesable proposal’ genoemd. Dat is een eerste win in zo’n situatie en geeft de partijen het gevoel dat ze toch niet met een totaal onmogelijk persoon te maken hebben. Dan ontstaat er ruimte waarin de partijen kunnen zeggen ‘laten we eens verder praten’. Het wordt zo een beetje makkelijker om ja te zeggen tegen andere dingen en hopelijk uiteindelijk zelfs tegen elkaar.”

 Meer weten?

Graag de tips van Manon opvolgen? Hier vind je clausules die opgenomen kunnen worden in een contract waarbij de eerste stap bij een conflict het inzetten van mediation is. Graag in contact komen met een mediator aangesloten bij TAMI? Klik hier.

Over Manon Schonewille

Manon Schonewille is sinds 1996 in Nederland en internationaal fulltime actief als zakelijk mediator. Zij is MfN register mediator, IMI Certified Mediator | Advisor en tevens partner in Toolkit Company en Legal Rebel te Rotterdam.
Als jurist koos zij voor een marketingcarrière bij bedrijven als Schering, Nestle en Guhl. Als manager van een internationale marketingafdeling werd ze vaak gevraagd om te onderhandelen of te mediaten (al wist ze toen nog niet dat het zo heette) tussen bijvoorbeeld het hoofdkantoor en dochterondernemingen, collega’s en klanten. Dat vergrootte haar interesse en zo ging Manon naar San Diego en Boston in de VS om opleidingen tot onderhandelaar en mediator te volgen, onder andere bij Harvard Law School.
Manon is als mediator gespecialiseerd in contractenrechtelijke geschillen, zakelijke kwesties, arbeidsgeschillen, samenwerkingsvraagstukken en vertrouwelijk onderzoek. Zij heeft veel internationale ervaring en mediate in het Nederlands, Engels en Duits.
Manon heeft meerdere Nederlandse en internationale publicaties op haar naam staan, waaronder het standaard werk ‘Toolkit Mediation’. Verder leidt ze mediators op, en leert ze executives uit verschillende landen te onderhandelen.

Tips van Manon Schonewille

  • Neem in een overeenkomst een clausule op waarin staat dat de eerste stap bij een conflict is om samen om tafel te gaan, al dan niet met een mediator. Als er eenmaal een geschil is leert de praktijk dat het moeilijk is om überhaupt ergens overeenstemming over te krijgen.
  • In vervolg op de vorige tip: In de tech zien we veel jonge ondernemers met mooie initiatieven. Veelal bedrijven die in een korte tijd ineens enorme groei kunnen doormaken. Neem even de tijd stil te staan bij de taakverdeling, de verwachtingen naar elkaar en hoe je het wilt doen als het niet uitwerkt zoals gehoopt. In het begin ga je er van uit dat het nooit misgaat, maar zodra er gedoe is wordt als eerste het contract erbij gepakt. Met van internet geplukte contracten heb ik al veel ellende gezien. Als er in het begin niet meteen de middelen zijn een derde met je mee te laten kijken naar de te maken afspraken en dat goed op papier te zetten, spreek dan bijvoorbeeld samen af dat je na een jaar eens met een mediator om tafel gaat. Meteen een goed moment om te kijken waar je nu staat, waar jullie naar toe willen en nieuwe afspraken met elkaar te maken. Zie het als een preventief onderhoud.