Nederland is een land dat bij uitstek geschikt is voor internationale arbitrage. Enerzijds kent Nederland een hele nieuwe arbitragewet, die onder andere de mogelijkheid tot het digitaal laten verlopen van het arbitrageproces ondersteunt, meer dan ooit partijen de vrijheid biedt hun procedure in te richten naar hun eigen wensen en waar partijen zelf een arbiter aan mogen wijzen. Ook is arbitrage in Nederland een veel voorkomende en bekende wijze van geschillenbeslechting. In dit artikel lichten we 6 punten uit die van belang zijn bij een internationaal conflict.
- Welke wet?
Als je in Nederland handelt met een landgenoot is het vanzelfsprekend dat hierop de Nederlandse wet van toepassing is. Maar hoe zit dat als we de grens overgaan? Geldt dan de Nederlandse wet of is de wet van het thuisland van je samenwerkingspartner leidend? In de regel wordt er vooraf in het contract vastgelegd welk recht van toepassing is. Maar het kan zijn dat hier vooraf geen afspraken over gemaakt zijn. Dan moet op basis van wetgeving (bijvoorbeeld een Europese verordening) worden bepaald welk recht van toepassing is en welke rechter bevoegd is. Dat klinkt oneerlijk. Partij A kan gunstiger uit zijn bij het ene recht en partij B bij het andere. Wanneer er geen toepasselijk recht is gekozen dan kan een VN-verdrag van toepassing zijn. In 1980 is het VN-verdrag voor internationale koopovereenkomsten van roerende zaken, beter bekend als het Weens Koopverdrag, gesloten. In het Engels wordt dit afgekort tot CISG.
2. Het Weens Koopverdrag
Het Weens Koopverdrag bevat regels over de totstandkoming van de internationale koopovereenkomst, de betaling van de koopprijs, de levering en de gevolgen van een gebrekkige prestatie. Als zogenaamd supranationaal recht zet het Weens Koopverdrag het nationale Nederlandse kooprecht opzij. Het wordt gezien als een van de meest succesvolle internationale eenmakingsverdragen. 85 landen hebben zich hierbij aangesloten. Indien bijvoorbeeld een Nederlandse koper en een verkoper uit Hongkong een koopovereenkomst van roerende zaken aangaan, betekent dit automatisch dat ook het Weens Koopverdrag van toepassing is. Vaak zien we in algemene voorwaarden dat de toepassing van het verdrag wordt uitgesloten. Vreemd, zou je denken. Dit heeft er mee te maken dat veel advocaten niet voldoende kennis hebben van dit verdrag. En dus adviseren ze om het Weens Koopverdrag uit te sluiten. Ook kan het zijn dat een van de partijen bij de totstandkoming van de deal de gelding van zijn eigen recht heeft afgedwongen.
3. Het Verdrag van New York
Het is voor partijen die internationaal zaken doen aan te raden om arbitrage op te nemen in de algemene voorwaarden. De tenuitvoerlegging van een arbitrair vonnis in het buitenland is gewaarborgd in het Verdrag van New York, waar veel landen bij zijn aangesloten. Het verdrag vereist dat nationale gerechten een overeenkomst tot arbitrage tussen partijen erkennen en regelt daarnaast de tenuitvoerlegging van buitenlandse arbitrale vonnissen.
4. Specialisten
Welk recht ook van toepassing is, arbiters van TAMI zijn toegerust om geschillenbeslechting te laten verlopen via het in deze kwestie toepasbare recht. Anders wordt er een juridische specialist gezocht die kan optreden als arbiter. Natuurlijk is TAMI er voor de technische geschillen en dus is er ook een deskundige die verstand heeft van de techniek in kwestie. Gelukkig hoeft de techneut zich niet druk te maken over de toepasbaarheid van wet- en regelgeving en de jurist niet over de techniek. Ook kunnen partijen zelf iemand aandragen die naar dat recht een uitspraak kan doen.
5. Rechtbank of arbitrage?
Waar binnen onze landsgrenzen een gerechtelijke procedure niet (altijd) de voorkeur geniet boven arbitrage geldt dat zeker ook buiten Nederland. Arbitrage biedt de mogelijkheid te kiezen voor de uitvoerende instantie, de arbiter, de taal en het recht dat van toepassing is. Vaak zijn ook rechters in het buitenland erg drukbezet en worden processen vertraagd door bureaucratie. Ook komen we weer terug op het punt dat rechters niet beschikken over specifieke kennis die van toepassing is op uw zaak. Tijd en geld blijven een obstakel. Daarnaast is vertrouwelijkheid niet gewaarborgd want juridische uitspraken zijn openbaar. Ook met buitenlandse handelsgeschillen biedt TAMI snelle, goedkope en minder formele procedures waarin u zelf de regie hebt en een expert uitspraak doet. De voordelen van de rechtbank wegen ook hier niet op tegen de voordelen van arbitrage.
6. Online
Rechtbanken experimenteren momenteel met online zittingen, maar daar willen ze weer vanaf. Partijen willen niet mee doen aan een Zoom-sessie. Met arbitrage van TAMI is vertrouwelijkheid gewaarborgd en dit argument getackeld. Rechters geven ook aan dat ze partijen graag in de ogen willen kunnen kijken (zonder HD-scherm er tussen). Waar rechters het nog weleens lastig vinden digitaal hun werk te doen, geldt dat voor veel ondernemers al lang niet meer. Mocht dat vóór COVID-19 nog een belemmering vormen dan is die tijdens deze pandemie helemaal verdwenen. Het werd voor iedereen immers de norm. De voorspellingen zijn dat als coronamaatregelen weer verdwenen zijn, het online werken zal blijven. De techniek wordt steeds beter en wifi sterker. Maar is digitaal vergaderen ook 100% veilig? Belangrijk is om u te beseffen dat 100% veiligheid nergens gegarandeerd kan worden. In een spreekkamer kun je ook afgeluisterd worden. De bekende aanbieders van conference calls doen er alles aan hun verbindingen zo veilig mogelijk tot stand te laten komen. Deze partijen zijn er allesbehalve bij gebaat als gesprekken op straat komen te liggen. Daarnaast is het ook mogelijk mediation en arbitrage via een extra beveiligde verbinding tot stand te laten komen. Toch liever fysiek om tafel? Ook dat behoort tot de mogelijkheden.
7. Arbitrageclausule
Een contract wordt altijd opgesteld om afspraken duidelijk vast te leggen en ter voorkoming van ‘gedoe’ als er dan toch een conflict ontstaat. Denk dus goed na over welk recht u wilt laten gelden. Kiest u voor een arbitrageclausule in het contract? Dan kunt u een nationaal of internationaal gerecht aanwijzen als arbitrage-instantie, zoals TAMI. Elk land heeft daarnaast vaak zijn eigen wetgeving op het gebied van arbitrage. Hier vindt u in het oranje blokje bij ‘Links & Downloads’ een overzicht van clausules die opgenomen kunnen worden in een contract waarin arbitrage als eerste remedie wordt geboden.